Het deelnemen aan kansspelen en sportweddenschappen, valt onder de algemene noemer ‘gokken’. Je waagt immers een gok in de hoop dat het positief uitpakt en je een bepaald bedrag bovenop je inzet terugkrijgt. Daar is op zichzelf helemaal niets mis mee, het is leuk, spannend en het kan in het geval van sportweddenschappen echt wat aan de sportbeleving toevoegen.
Het deelnemen aan weddenschappen en andere vormen van gokken komt echter met een gevaar. Zo bestaat er altijd het risico van een gokverslaving. Dit is het uiterste van het spectrum, want je hebt daarnaast ook ‘casual’ gokken en regelmatig gokken, maar zolang dat onder goede zelfcontrole en impulsbeheersing plaatsvindt, is er niets aan de hand. Wordt het problematisch, dan nemen de risico’s snel toe en is het belangrijk om hulp te zoeken.
Wat is een gokverslaving?
Een gokverslaving valt te plaatsen onder een psychische aandoening, die ontstaat als er stoornissen zijn met betrekking tot impulsbeheersing. Op het moment dat zo’n stoornis aan de orde is, dan valt de controle over het gedrag weg en neemt de drang om te gaan gokken de overhand. Dit gaat van kwaad tot erger, totdat het gedrag dwangmatig wordt. En bij een dwangmatig gevoel, is er sprake van een problematische mentale instelling, die in deze context kort samengevat wordt als een gokverslaving.
Een gokverslaving is over het algemeen voor de buitenwereld – zeker met online gokplatformen – moeilijk te constateren. Dit komt doordat de problematische gokker zijn of haar gokactiviteiten niet met de omgeving deelt. En op het moment dat er onraad geroken wordt door omstanders, dan wordt de situatie altijd gebagatelliseerd door de gokker.
Een gokverslaving is op te delen in drie fasen, waarover op Wiki het volgende geschreven staat:
- Winnende fase – Het gokken gebeurt met plezier, waarbij winst niet langer een toevalstreffer is maar een echte prestatie. Verlies is in deze situatie pech dat verholpen kan en moet worden.
- Verliezende fase – Het gedrag stelt zich in op het terugwinnen van het verlies en daarvoor gaat alles uit de weg. De situatie die dan al snel ontstaat is dat werk en gezin moeten wijken en in deze fase ontstaan er veelal ook schulden. Het plezier is dan niet langer aan de orde.
- Wanhoop fase – Dit is de meest verregaande fase, waarin de gokker zichzelf isoleert en waarbij het gokken totale dominantie vertoont. In extreme gevallen ontstaat er ook crimineel gedrag.
Het gokken zal het leven van een problematische speler steeds meer gaan dicteren en waar de psychische roes in eerste instantie na een mooie overwinning voldoende is, zal er steeds meer nodig zijn om hetzelfde effect te bereiken. Dit met als gevolg dat de kosten dan wel schulden oplopen op het moment dat het steeds mis gaat.
De gokverslaafde heeft op dergelijke momenten zichzelf niet meer in de hand en het besef daalt pas in op het moment dat hij of zij stopt. Dit kan inwerkingtreden op het moment dat de problemen in de directe omgeving te groot worden. In dat geval is het veelal te laat met alle gevolgen van dien, waaronder in potentie een forse negatieve financiële impact.
Het risico van gokken
Nu we de definitie van een gokverslaving in het kort hebben samengevat, bekijken we bijkomend de risico’s die gepaard gaan met het gokken. Want ongeacht of je verslavingsgevoelig bent, veel controle hebt of van overtuiging bent dat je die kant niet opgaat, blijven risico’s altijd aan de orde. We zetten de primaire hieronder op een rijtje:
- Geldproblemen – Gezien gokken vrijwel altijd gepaard gaat met geld, is dat de grootste valkuil. Zolang je geld hebt en je het kan missen is er niks aan de hand, maar bij problematisch gokken gaat er op een gegeven moment meer geld uit dan er binnenkomt. Dit met de onderliggende gedachte en hoop dat er vroeg of laat een grote ‘klapper’ komt, waarmee alles weer rechtgezet kan worden.
- Sociale problemen – Hoe meer een gokker verslaafd raakt, des te groter het isolement wordt. De speler gaat zich anders gedragen, distantieert zich van sociale contacten en op een gegeven moment gaat ook de directe omgeving in de zin van familie eronder lijden. Dit zorgt voor wrijving en als er ook nog geleend geld aan te pas komt, dan kan een verslaving funest zijn voor relaties.
- Dagelijkse gang van zaken – Bij een gokverslaving is een ander risico dat het gokken het belangrijkste wordt, waardoor alle andere – eveneens belangrijke zaken – naar de achtergrond geschoven worden. Dit kan de sociale sfeer in huiselijke kring zijn, maar ook het dagelijkse werk voor een werkgever of bijvoorbeeld een opleiding. In het ergste geval leidt dit tot ontslag of het niet voltooien van een opleiding.
- Mentale problemen – Problematisch gokken vormt een risico voor de mentale gesteldheid. Piekeren over geld, de wanhoop, het niet laten blijken dat er problemen zijn en de verslaving niet kunnen afschudden. Zolang er niet gegokt wordt, zal dit aan het geweten kunnen gaan vreten en dat kan depressies veroorzaken.
- Lichamelijke gezondheid – Bij een obsessie is het risico dat alle andere normale zaken een direct gevolg zien. Zo ook de lichamelijke gezondheid. Niet langer kent het een hoge prioriteit, want dat is het gokken. Het risico daarvan is dat er meer stress ontstaat en dat er snel een toevlucht gezocht wordt in roken, drugs en alcohol. Bijkomend kan het lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, trillen, onrust, slecht slapen en andere problemen opleveren.
Gokken komt dus in de context van een verslaving met veel nare risico’s. Dit zijn de potentiële scenario’s die aan gokken kleven en hoewel een overgroot deel van de mensen dit prima onder controle heeft, zijn er altijd uitzonderingen. Op het moment dat je je herkent in een van deze symptomen, dan is er sprake van een serieus probleem. Het advies in deze is om hulp te zoeken.
Uitsluiting in online casino’s
De Nederlandse wetgever heeft bepaald dat de verantwoordelijkheid voor het detecteren en aanpakken van problematisch gokgedrag bij aanbieders van kansspelen ligt. Als onderdeel van de Wet Kansspelen op Afstand moeten online casino’s en bookmakers het gokgedrag van hun spelers monitoren en ingrijpen wanneer er risicovol gedrag wordt geconstateerd. Een belangrijke maatregel hiervoor is het Cruks (Centraal Register Uitsluiting Kansspelen).
Cruks is een systeem waarin spelers zich kunnen inschrijven om zichzelf uit te sluiten van deelname aan kansspelen. Dit kan zowel vrijwillig als op verzoek van derden. Wanneer een speler is ingeschreven in Cruks, wordt hij of zij voor minimaal zes maanden uitgesloten van deelname aan alle legale kansspelen in Nederland, zowel online als fysiek. Dit systeem is ontworpen om gokverslaving te voorkomen en spelers te beschermen tegen de negatieve gevolgen van overmatig gokken.
Online gokaanbieders zijn verplicht om afwijkende patronen in het gokgedrag van spelers te detecteren en hierop te reageren. Dit kan bijvoorbeeld gaan om frequent en hoog inzetten of aanhoudende verliezen. In dergelijke gevallen moeten aanbieders passende maatregelen nemen, zoals het inschrijven van de speler in Cruks.
Het doel van deze maatregelen is om problematisch gokgedrag vroegtijdig te signaleren en in te grijpen, zodat spelers worden beschermd tegen de gevaren van gokverslaving en de bijbehorende financiële en emotionele schade. Hierdoor blijft het spelen bij legale aanbieders veilig en verantwoord.
Lees over casino’s en bookmakers zonder Cruks
Hulp bij gokverslaving
Zoals eerder benoemd is het bij het constateren van symptomen belangrijk om professionele hulp te zoeken. Dit kan een lastige stap zijn, gezien ontkenning vaak gepaard gaat met een verslaving. Toch zijn de symptomen heel erg duidelijk en helder, waaraan getoetst kan worden of een speler met een probleem te maken heeft of niet.
Indien er inderdaad van een gokverslaving sprake is of het gedrag neigt die kant op te gaan, dan is het goed om te weten dat er hulp beschikbaar is. De volgende partijen zijn gespecialiseerd in verslavingszorg omtrent gokken:
GGZ
Tactus Verslavingszorg
Solutions Center
Connection SGGZ
IGHD
AGOG
De bovenstaande partijen zijn een greep uit diverse instellingen in Nederland die hulp bieden bij een gokverslaving. Deze professionals weten precies hoe te handelen om escalatie van het gedrag te voorkomen en om af te kicken van de verslaving.
